12 PATENT DEĞERLEMESİ Patent, teknik bir bilgiyi ticarileştirilebilir hale getirir. Patentler, belirli bir süre için hak sahibine verilen ve üçüncü kişi tarafından buluşun kullanımını ve üretimini engelleyen haklar olarak tanımlanabilir. Bir buluşun patent olarak kabul edilebilmesi için teknik bir soruna teknik bir çözüm getirilmesi beklenmektedir. Bu buluş yeni, sanayiye uygulanabilir ve buluş basamağı içeriyor olmalıdır. Patent değerleme bir patentin oluşturduğu ya da oluşturabileceği değerin tespiti işlemidir. ABD’nin en büyük ilk 500 firmasının varlıklarına bakıldığında yüzde seksenini maddi olmayan varlıkların (intangible assets) oluşturduğu görülmektedir; Türkiye’de bu varlıkların ticari değerlerinin ölçülmesi ise görece yeni olarak gündeme gelmeye başlamıştır. Patent değerlemesi neden yapılır: 1. Patentlerin tamamen satılması ve patent üzerinden lisans verilmesi durumunda değerleme ihtiyacı duyulur. 2. Değerleme, gelecek yatırımlara yön verir. 3. Çekilecek kredilerde ‘rehin’ olarak patentler kullanılabilir. 4. Şirket birleşmelerinde, iflas ve haciz durumlarında patent değerlemeleri gerekebilir. Patent değerlemesi yapılırken ihtiyaçlar ve bakış açıları farklılık gösterdiği için genel olarak kabul görmüş bir süreç bulunmamakla birlikte, göz önünde bulundurulabilecek bazı kriterler vardır. Bunlardan kısaca şöyle bahsedilebilir: 1. Patentin ömrü, değerleme yapılırken göz önünde bulundurulan önemli kriterlerdendir. Bir patentin yasal ömrü Türkiye’de 20 yıldır, ancak patentin ekonomik ömrü de bu arada göz önünde bulunmalıdır. 2. Patentin kapsamı (patentin alıntı yaptığı ve alıntılandığı patentler, diğer patentlerden ayrılan noktaları...) ve engelleyici patentleri olup olmadığı belirlenir. 3. Patent tesciline itiraz edilip edilmediği ve bir ret kararı varsa bu kararın nasıl üstesinden gelindiği araştırılır. 4. Patentin kapsadığı istem sayısı belirlenir. 5. Patentin tescillendiği ülkelere bakılır (patentin ulusal mı yoksa uluslararası mı olduğu, uluslararası ise kaç ülkede tescillendiği vs.) Şiva Göknil Uçar YUTTO-Üniversite-Sanayi İş Birliği Uzman Yardımcısı siva.ucar@yeditepe.edu.tr
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1